“Nhớ ai như nhớ thuốc lào, đã chôn điếu
xuống lại đào điếu lên” câu ca từ lâu đã trở nên quen thuộc của người dân
xã Quảng lĩnh (Quảng Xương, Thanh Hóa). Bởi bao đời nay, nơi đây đã gắn liền
với cây thuốc này, làm nên thương hiệu "Thuốc lào Quảng Lĩnh" nổi tiếng.
Tôi biết đến xã Quảng Lĩnh cũng từ thói quen hút thuốc lào của bố và anh tôi.
Được ông mách nước, hiện chỉ có thuốc lào Quảng Lĩnh là hút ngon và sảng khoái
nhất. Tôi tất tả vượt quãng đường gần 30 cây số dưới tiết trời rét buốt để tìm
hiểu xã “thuốc lào”. Nói không phải ngoa, ngay đầu xã Quảng Lĩnh, dọc hai
bên bờ đê thấy bạt ngàn cây thuốc. Có hàng trăm người dưới ruộng, xe đạp,
xe máy đi làm đồng chất đầy đường đê. Tiếng cười đùa, chào hỏi cộng tiếng “cộp
cộp” của cuốc, xẻng rộn ràng cả thôn. Người dân nơi đây cho hay, giờ là
đang trong thời kỳ xả phân cho cây nên xuống đồng đông lắm. Có cả những đứa trẻ
mới chỉ học cấp 1 cũng theo mẹ ra đồng. Ngay đến các cô giáo mầm non của xã
cũng tranh thủ những ngày nghỉ ra làm việc cùng gia đình. Những nụ cười hóm hỉnh
xua tan đi những giọt mồ hôi mệt mỏi. Nhọc nhằn Nghe tôi hỏi chuyện, anh Đỗ Văn Nhẫn
đang chăm sóc cây thuốc lào, tươi cười đáp: “Hôm nay đẹp trời, mọi người hết thảy
đều ra đồng, đàn ông ai ai cũng mang theo “vật quý” của mình là cái điếu cày,
túi thuốc”. Vui vẻ là vậy, nhưng khi kể về quá trình từ cái cây con cho tới
nhúm thuốc lào vo viên ta hút thì thật vất vả, nhọc nhằn. Anh Trần Xuân Tâm,
công an xã Quảng Lĩnh chia sẻ: “Cây thuốc lào trồng vất vả, nhiều công lắm. Từ
lúc trồng là vào đầu tháng 9 năm này cho tới tháng 4 năm sau, không ngày
nào là không ra đồng, có ngày sáng ra, chiều lại phải ra, chỉ cần lơ là để cây
bị nấm là coi như hỏng.” Kể ra, cây thuốc lào trồng phải mất nhiều công sức.
Chỉ sơ sơ, riêng công chăm bón cũng phải cẩn trọng, vì nó quyết định việc thuốc
ngon hay dở. Quảng Lĩnh có cách trồng và chăm sóc khác với nhiều vùng, chính vì
vậy thuốc lào ở đây được nhiều người ưa chuộng. Đất vùng này nhiễm phèn nhiều,
trồng lúa thì khó chứ còn trồng cây thuốc lào lại rất tốt. Người dân bắt đầu
gieo hạt từ đầu tháng 9 âm lịch, để tránh sương muối, mỗi luống được che đậy rất
cẩn thận. Sau một thời gian, khi cây đã có từ 2 - 3 lá thì bắt đầu quá trình
giâm. Điều này sẽ làm cây phát triển tốt hơn, không héo.
Khoảng 20 ngày sau thì
bắt đầu cày đất, vun luống, bón phân, trồng. Khi cây cao khoảng 15 cm phải tưới
nước liên tục 2 lần sáng chiều, bón thoáng đạm. Nếu gặp sâu thì phun, nhưng chỉ
sợ bị nấm, bệnh này lây lan nhanh, cho đến giờ vẫn bó tay, chưa có thuốc đặc trị.
Cách duy nhất là ngay khi thấy cây có biểu hiện bị nấm là lập tức nhổ bỏ liền để
tránh lây lan. Anh Tâm kể: “Có năm bị
nhiều, có 200 cây thì phải bỏ gần 50, mất mát không biết bao nhiêu mà kể”. Sự khác
biệt trong cách chăm sóc cây vùng này được truyền lại từ đời này qua
đời khác, ở chỗ, khi cây đủ 15 cm thì bấm ngọn cái để 3 nhánh con có dưỡng chất
phát triển. 3 nhánh này sẽ cho tới 15 lá/nhánh, năng suất cao gấp nhiều lần so
với khi không bẻ. Thời điểm đầu tết này là lúc xả đất, chăm nhánh 3, để cây
phát triển cho năng suất cao nhất. Cũng từ giai đoạn này trở đi, người dân phải
thường xuyên ra quan sát cây để kịp thời ngăn chặn sâu bệnh, tưới nước đều đặn.
Đến khi cây cao gần 1 m2 thì bấm hoa cho dừng lại để thu hoạch. Trung bình, mỗi
cây cho từ 45 - 50 lá, 1 sào cho từ 40 - 50 kg thuốc khô. Cả xã ăn
Tết “hai” Anh Tâm mỉm cười: “Người dân Quảng Lĩnh đón cái Tết thứ hai
là khi cây thuốc lào sau khi thu hoạch, đang trong giai đoạn chế biến”.
Vào mùa chế biến, nhất là công đoạn thái thuốc, nhà nào
nhà nấy vui như trẩy hội. Ngoại trừ con cháu đi học, đi làm
xa, còn không tất cả nội, ngoại, anh chị em kéo về phụ gia
đình. Những ngày đó, thôn xóm huyên náo cả lên, người này qua nhà người kia
giúp, đông đến vài chục. Chế biến thành thuốc lào cũng lắm công
phu. Lá đem về cuộn thành từng cuộn, rồi ủ từ 3 - 4 ngày cho đến khi vàng
và thơm thuốc (lấy hương) trước khi thái. Thái thuốc lào cần rất nhiều kỹ thuật,
chưa tính đến việc lựa chọn dao lưỡi phải nhỏ, đủ độ sắc, thì bánh thuốc mới đẹp
nên không phải người nào cũng biết. Hồi trước thái bằng tay, ngồi cả ngày chỉ
được gần 60 kg thuốc, tay chân rã rời, mỏi nhừ, đàn ông trong nhà mới chịu nổi,
chứ đàn bà thì chỉ thái được chừng 20 kg là "chào thua". Mấy năm gần
đây, ít người dân có máy thái, nên hiệu quả cũng tăng lên từ 2 - 3 lần. Tục
lệ ở đây là: Sau khi thái lá thuốc xong, tức là khi chiều muộn, chủ nhà phải mổ
gà, mở bia để đãi những người đến phụ, chứ không lấy tiền công. Chính vì vậy, đến
Quảng Lĩnh vào những mùa này như thấy Tết vậy. Cái Tết thứ hai sẽ kéo
dài cho tới khi thuốc lào được bán hết. Mỗi vụ lái buôn đều vào tận nơi chở thuốc
đi. Được cái, chi phí cho cây thuốc lào không đáng kể, khi hết mùa lại có thể
trồng lúa, lợi cả đôi đường. Vui nhất là năm nào cao giá, y như rằng cả thôn mở
tiệc ăn mừng, bà con phấn khởi.
Xã Quảng Lĩnh có 15 thôn, ngoại trừ 1
thôn do trước kia làm chiếu, còn lại cả 14 thôn đều gắn bó với
cây thuốc lào. Với gần 1.600 hộ gắn bó với cây thuốc, diện tích gần
33 ha, nhà ít thì trồng 1.000 cây, nhiều thì tới 6.000 cây, hiện xã được coi là
nơi trồng thuốc lào lớn nhất tỉnh. Ông Lê Văn Tiêu, năm nay đã 64 tuổi, vừa
rít điếu thuốc lào, ông vừa kể: “Hầu như ở đây ai cũng trồng. Không biết từ bao
giờ mà bà con gắn bó với loài cây này. Chỉ biết, kinh nghiệm cứ thế truyền từ
thế hệ này qua thế hệ khác, tiếp nối cho đến bây giờ”.... Đọc thêm tại: http://thuoclaothanhhoa36.blogspot.com/
Cường Thuốc Lào
0 nhận xét :
Đăng nhận xét